• Er zijn geen kasgeldleningen aangetrokken;
• Er is één kortlopende lening verstrekt in de vorm van een overbruggingskrediet van €0,91 miljoen aan de NV Maatschappelijk Vastgoed Deventer;
• Er zijn geen langlopende geldleningen aangetrokken. In 2020 zijn de langlopende geldleningen afgelost met €37,1 miljoen;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €0,6 miljoen met een rente percentage van 2,2% aan de Stichting Mimik;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €1,15 miljoen met een rente percentage van 2,2% aan de NV Maatschappelijk Vastgoed Deventer;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €1,35 miljoen met een rente percentage van 2,2% aan Enexis Holding NV;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €0,55 miljoen met een rente percentage van 2,2% aan de NV Sportbedrijf Deventer;
• Er heeft een wijziging van de leningovereenkomst met Go Ahead Eagles plaatsgevonden. De rente was 4,0% en is omgezet naar 2,2%. De hoofdsom is verlaagd van €6 miljoen naar €4,4 miljoen.
• De gemeente Deventer heeft kennisgenomen van het bestaan van een aantal obligaties die in het bezit zijn van de gemeente Deventer. Het betreft hier obligaties die zijn uitgegeven door de Nederlandse staat en een historie kennen die in ieder geval teruggaat tot 1920. De obligaties vertegenwoordigen een nominale waarde van circa € 240.000 euro. Omdat deze obligaties in 2019 nog niet op de balans werden vermeld, zorgen deze voor een eenmalig voordeel ter hoogte van dit bedrag.

Belangrijkste conclusies

• Het werkelijk renteresultaat is afgerond €0,01 miljoen lager dan het begrote renteresultaat;
• De kasgeldlimiet is in heel 2020 niet overschreden;
• We hebben ruimschoots voldaan aan de renterisiconorm;
• De rente grondexploitatie was begroot op 2,20%; de werkelijke rente grond exploitatie heeft bedragen 2,22%;
• De geraamde omslagrente van 2,2% is op rekeningbasis ook toegepast omdat de werkelijke rentelasten die aan de taakvelden hadden moeten worden doorbelast fors binnen de afwijkingsnorm liggen van de toegerekende rentelasten aan de activa. Een verplichte correctie geldt bij een afwijking van meer dan 25%;
• Er was een onderschrijding van het EMU saldo.  Dit werd voornamelijk veroorzaakt doordat tegenover hoge investeringen een fors hogere post verkoopopbrengsten uit verkoop van grond staat en er sprake is van lagere uitgaven inzake grondaankopen en bouw- en woonrijp maken.

Het beleid van gemeente is gericht op het aantrekken van nieuwe leningen met een totale gemiddelde looptijd van 10 jaar. Verder willen we optimaal gebruiken van de kasgeldlimiet van €31 miljoen. Dat zijn de hoofdlijnen van het financieringsbeleid van de gemeente die in 2014 door de raad zijn vastgesteld in de rentenotitie.
Het beleid wordt de komende jaren voortgezet, rekening houdend met de financieringsbehoefte en rentevisie.

Externe ontwikkelingen

Wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF)

Europese eisen en afspraken voor het terugdringen van het begrotingstekort en de staatsschuld vormen de basis van de wet HOF. Voor de collectieve sector als geheel mag het structurele tekort maximaal 0,5% zijn van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit heet het EMU saldo. De overheidsschuld mag niet hoger zijn dan 60% BBP. Omdat lagere overheden bijdragen aan het begrotingstekort van de collectieve sector, bepaalt het wetsvoorstel dat ook de decentrale overheden zich moeten houden aan de doelstellingen uit het aangescherpte Stabiliteits- en Groeipact. De wet HOF is in december 2013 aangenomen.
In 2015 is er een wetswijziging vastgesteld. Het aanvankelijke sanctiemechanisme is vervangen door een correctiemechanisme. Dit laatste mechanisme treedt alleen in werking als de macronorm voor het EMU-saldo van de decentrale overheden structureel wordt overschreden. Dat wil zeggen dat er sprake is van een meerjarige overschrijding van het collectieve aandeel in het EMU-saldo van de decentrale overheden gezamenlijk.

Schatkistbankieren

In december 2013 is het zogenoemde schatkistbankieren ingevoerd. Dit betekent dat de gemeente wettelijk verplicht is om tijdelijk overtollige middelen (liquiditeitsoverschotten) die boven een wettelijk geregeld saldo uitkomen, moet stallen bij het Rijk. Voor de gemeente Deventer geldt dat het saldo vanaf €2,2 miljoen automatisch wordt afgeroomd. Ook is het mogelijk om overtollige middelen te beleggen bij andere overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen. De hoofdreden van deze verplichting is om het EMU saldo op Rijksniveau terug te dringen. Een bijkomende reden is dat gemeenten (en andere lagere overheden) op deze wijze geen risico’s lopen op hun uitgezette gelden.

Het drempelbedrag schatkistbankieren bedraagt voor 2020 €2.757.870 en moet per kwartaal worden geplaatst tegenover het gemiddeld op dag basis buiten ’s Rijks schatkist gehouden middelen. Dus tegenover het gemiddelde van alle gemeentelijke bankrekeningen.

Het drempelbedrag met betrekking tot schatkistbankieren is in het 1ste kwartaal nog overschreden. Vanaf het 2de tot en met het 4de kwartaal niet meer. Hier staan overigens geen sancties tegenover. De overschrijding kent een 3-tal oorzaken.

1. De gemeente Deventer beheert de bankrekening BNG Belastingen DOWR. Hierop worden alle belastingopbrengsten van de 3 gemeenten verantwoord. Het aandeel belastingopbrengsten hierin is op jaarbasis 68%. De overschrijding van het drempelbedrag exclusief het aandeel Raalte en Olst/Wijhe (in totaal 32%) geeft het volgende resultaat:

2. De DOWR FA heeft in 2020 periodiek voorschotten (71 in totaal) overgemaakt aan alle 3 gemeenten inzake deze belasting opbrengsten inclusief een afrekening 2019 die is betaald in januari 2020. Dit bedraagt in totaal ruim €72,4 miljoen. Het gemiddelde banksaldo bedraagt over 2020 €0,76 miljoen. Naar aanleiding van de analyse schatkistbankieren 2019 is in 2020 het besluit genomen om de bevoorschotting al te verhogen van 38 naar 71 keer per jaar; zowel de frequentie alsook de hoogte van het voorschotbedrag is nu goed bijgesteld om aan de norm voor schatkistbankieren te kunnen voldoen.

3. Op 1 bankrekening van de Budget Advies Dienst heeft in 2020 een gemiddeld saldo gestaan van €0,54 miljoen. In 2019 heeft het gemiddelde saldo van deze rekening €1,2 miljoen bedragen; naar aanleiding van de analyse in 2020 is afgesproken dat er periodiek afroming moet plaatsvinden naar de BNG hoofdrekening.

Aan de hand van deze acties, genoemd onder punt 2 en 3, is de verwachting voor 2021 dat alle kwartalen binnen de limiet van schatkistbankieren zal worden gewerkt.

Het financieringsbeleid van de gemeente gaat uit van integrale financiering. Voor investeringen wordt een gemiddelde rente gebruikt. Dit heet omslagrente. In 2020 bedroeg de omslagrente 2,2%. De rente grondexploitatie werd voor 2020 geraamd op 2,2%. Het werkelijk rente percentage grondbedrijf 2020 is bepaald op 2,22%.
De renteomslag is berekend op de wijze zoals beschreven in de notitie Rente 2017 die vanaf het begrotingsjaar 2018 verplicht is en de rente grondexploitatie is berekend conform notitie grondexploitatie 2016. Beide notities zijn kaders volgens het Besluit begroting en verantwoording (BBV). Deze percentages worden in beginsel zowel in de begroting als in de jaarrekening gebruikt tenzij er sprake is van een relatief forse afwijking. Indien namelijk de werkelijke rentelasten over een jaar die aan de taakvelden hadden moeten worden doorbelast meer dan 25% afwijken van de rentelasten die op basis van de voor gecalculeerde renteomslag zijn doorbelast, dan is de gemeente verplicht gesteld dit te corrigeren. Binnen een afwijking van 25% of minder dan kan de gemeente besluiten tot correctie. De afwijking bedraagt voor het boekjaar 2020 minder dan 10% en is er derhalve gerekend met het geraamde omslagrente percentage van 2,2%. Verschillen tussen de vooraf geraamde rentelasten en de werkelijke rentelasten worden verrekend met de generieke weerstandsreserve.
Het renteresultaat voor 2020, of het verschil tussen de doorbelaste rente aan activa en de werkelijke rentekosten, bedraagt € 0,09 miljoen negatief. Aanvankelijk was in de begroting rekening gehouden met een positief renteresultaat van € 0,01 miljoen. In de tweede kwartaalrapportage is dit bijgesteld naar -€0,08 miljoen. Dit is bij de derde kwartaalrapportage niet meer gewijzigd.

Het werkelijke renteresultaat is €0,01 miljoen lager dan bij de bijgestelde begroting is aangegeven. Dit verschil wordt met name veroorzaakt door hogere rentelasten langlopende leningen.

De renteberekening voor de grondexploitatie wijkt af van de overige kapitaallasten. Conform de BBV wordt voor de grondexploitaties alleen gekeken naar de rentelasten over het vreemd vermogen en wordt dit vervolgens gecorrigeerd voor het aandeel vreemd vermogen ten opzichte van het totale vermogen, uitgaande van de balansposities aan het begin van het boekjaar.

De berekening is samengevat in onderstaande tabel en leidt tot een rentepercentage van 2,22%. In de begroting was uitgegaan van 2,20%.

In de primitieve begroting 2020 werd rekening gehouden met totale rentekosten van €10,21 miljoen. De rentekosten worden via twee methoden toegerekend aan de vaste activa.

• activa waaraan bij aanvang van een investering een overeengekomen rente wordt toegerekend;
• activa die samen de resterende rentelast (omslagrente) dragen.

In 2020 zijn er geen kortlopende leningen aangetrokken.

In 2020 zijn er geen langlopende geldleningen aangetrokken. In de begroting 2020 was rekening gehouden met een aan te trekken geldlening van €25 miljoen vanwege herfinanciering/consolidatie. Die herfinanciering was niet nodig in verband met extra inkomsten verkoop grond Bedrijvenpark A1.

De renterisico’s op de langlopende financieringsmiddelen wordt ingekaderd door de rente risiconorm. Jaarlijks mogen de renterisico’s uit hoofde van renteherziening en herfinanciering niet hoger zijn dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar. De begrote rente risiconorm voor 2020 bedraagt €73,4 miljoen.
De toets van de renterisico’s aan de hand van de rente risiconorm verloopt dan als volgt:

Uitzettingen kunnen op grond van de Wet Fido en het treasurystatuut slechts plaatsvinden uit hoofde van de uitvoering van een publieke taak. Daarnaast vinden uitzettingen alleen plaats bij Nederlandse overheidsinstellingen en financiële instellingen met een kredietwaardigheid van een A1-rating en/of AA-rating. In het volgende overzicht is de samenstelling van de lening portefeuille u/g weergegeven: