Dit programma omvat de zorg van de gemeente voor milieu en duurzaamheid. Enerzijds betreft het de milieugevolgen, zoals geluidhinder, slechte luchtkwaliteit, geuroverlast, schade aan de natuur en bodemverontreiniging, van handelingen en activiteiten. Anderzijds gaat het over de rol van de gemeente in de mondiale en lokale klimaatproblematiek. Bij het realiseren van de doelstellingen kiest de gemeente steeds bewust voor de juiste rol. Op gebieden waarvoor wettelijke kaders zijn, is dat een regulerende. Met name op gebied van duurzaamheid is dat een faciliterende en loslatende.

Op 27 mei 2020 heeft de raad het “Grondstoffenplan 2020- 2024” en in november het “Uitvoeringsprogramma maatregelen grondstoffenplan” vastgesteld.  Het uitgangspunt daarbij is verder te gaan naar een duurzame en zoveel mogelijk afvalvrije gemeente in 2030. Hoe minder grondstoffen en afval we gezamenlijk gebruiken en weggooien, hoe beter voor het milieu en hoe minder kosten. Het gescheiden inzamelen van boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel via de ‘BEST-tas’is dit jaar gestopt. Corona heeft invloed gehad op het aanbiedgedrag van inwoners. De Milieustraat is dit jaar door zo’n 117.000 mensen bezocht, dit zijn er 17.000 meer dan in 2019. Per inwoner is gemiddeld 19,8 kilo meer afval/grondstoffen aangeleverd dan in 2019. Het mooie scheidingspercentage van 77% is in 2020 hetzelfde gebleven als in 2019.

Met de ondertekening van het Schone Lucht Akkoord onderschrijft de gemeente het belang voor een goede luchtkwaliteit. Door samenwerking met buurgemeenten en provincies trachten we de gevolgen van luchtvaartbesluiten voor de regio zo veel mogelijk te beperken. 
Er bestaan zorgen over veiligheid en gezondheid nabij hoogspanningslijnen. Er is daarom gestart met het onderzoeken van de haalbaarheid om bepaalde hoogspanningslijnen ondergronds te brengen. 

Ecologische adviezen krijgen een steeds stevigere basis in (ruimtelijke) projecten, zoals bijvoorbeeld bij het “natuurinclusief bouwen”, bestemmingsplannen, MJOP, Omgevingsvisie en groenbeheer. Ook het overzicht  in “de stand van de natuur” komt steeds beter in beeld.

De Omgevingsdienst IJsseland (OD) bestaat nu 3 jaar en positioneert zich steeds nadrukkelijker in de regio. De OD stelt haar eigen jaarplannen en –programma’s op. Dit in overleg met en ter vaststelling door de raad. Daarnaast werkt de OD aan het continu optimaliseren van de werkprocessen.  In 2020 heeft het gesprek hierover plaatsgevonden en dit zal in 2021 worden vervolgd. Sinds de start is er immers het nodige veranderd. We zullen terugkijken en onderzoeken waar aanpassingen kunnen worden gedaan, waarbij we nadrukkelijk de begroting, de financiering en de onderling gemaakte afspraken betrekken. De Corona tijd heeft voor de vergunningverleners en specialisten van de OD ook consequenties gehad. Zij konden (vanuit huis) redelijk normaal hun werkzaamheden uitvoeren. Voor de toezichthouders was de impact groter. Het aantal controles is minder dan gepland. In overleg is ervoor gekozen om het toezicht anders in te richten en het bedrijvenbestand te updaten door het houden van gevelcontroles. 

De Ulebelt zet zich op integrale wijze in voor Duurzaam Deventer op de locatie zelf, via projecten voor diverse opdrachtgevers met impact in wijken en met een educatief aanbod voor scholen. Dit biedt bewoners en kinderen handvatten en perspectief voor de toekomst o.a. op het gebied van klimaat, afval- en grondstoffen en biodiversiteit.  Door de Corona tijd moest de locatie een deel van het jaar sluiten. Op creatieve wijze zijn de activiteiten zo veel mogelijk voortgezet. De toekomstvisie de Ulebelt 3.0 krijgt steeds meer vorm in plannen voor functiewijziging en verduurzaming van panden en herinrichting van het terrein tot een stadsboerderij. Dit is inmiddels zichtbaar bij de horeca en de stallen. Er zijn plannen voor ontwikkeling voor een buitenlokaal voor klassen en een eigen ruimte voor zorgcliënten.

Op 8 februari 2020 is het Duurzaamheidscentrum Deventer gestart in de Stadsetalage. De focus van het duurzaamheidscentrum ligt op het handelingsperspectief voor burgers en het MKB. De opening met een divers en aantrekkelijk programma in en om het Stadskantoor trok 1000 bezoekers. We streven naar een bezoekersaantal van 5000 per jaar, met een gemiddelde waardering van een 7,5. Het duurzaamheidscentrum is ondanks Corona toch nog 60% van de geplande tijd open kunnen zijn, waarbij meer nadruk is gelegd op online activiteiten. In 2020 zijn er 3000 bezoekers geweest. 1000 bij de opening, 1284 bezoekers in de stadsetalage, 450 bezoekers bij (online) activiteiten en 150 online vragen. De gemeente Deventer heeft een digipanel onderzoek gehouden naar bereik, tevredenheid en genomen maatregelen. De gemiddelde waardering voor het Duurzaamheidscentrum (bereik, tevredenheid en genomen maatregelen) is een 7,2 gemeten via een digipanel onderzoek in het najaar.

Energietransitie

Met het Klimaatakkoord hebben gemeenten een centrale, regisserende rol gekregen in het realiseren van de ambitieuze doelstellingen op het gebied van de warmtetransitie en de opwek van duurzame stroom op land. Vanuit die rol hebben we o.a. de opdracht om bij te dragen aan de Regionale Energiestrategie, voor het einde van 2021 een Deventer Transitievisie Warmte op te stellen en voor drie wijken/kernen een Wijk Uitvoeringsplan te maken.
Deze onderdelen uit het Klimaatakkoord zijn geïntegreerd in het Energieplan Deventer dat op 1 juli door de gemeenteraad is vastgesteld. In het Energieplan is uitgewerkt wat er nodig is om als gemeente energieneutraal te zijn. Die stip op de horizon is uitgewerkt in werkzaamheden die de huidige collegeperiode worden uitgevoerd. Elke twee jaar zullen de doelen en maatregelen uit het energieplan worden geëvalueerd en herijkt.

In de warmtetransitie behoort Deventer tot de koplopers van Nederland. Eind 2020 heeft het college de Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld. Deze wordt in Q1 2021 voorgelegd aan de raad. Daarnaast is het Wijk Uitvoeringsplan (WUP) Zandweerd vrijwel gereed. Het meedenkteam, een actieve  groep bewoners in Zandweerd, heeft bijgedragen aan het WUP. In Q1 2021 kan het WUP Zandweerd, als een van de eerste WUP’s in Nederland, worden vastgesteld. De TVW en het WUP Zandweerd zijn opgesteld in nauwe samenwerking met de Deventer woningcorporaties en de netbeheerder Enexis. Met deze partijen werken wij samen in het programma Fossielvrij en Betaalbaar Wonen (FBW).

Een ander belangrijk resultaat van de samenwerking met FBW is het Slim Warmtenet Zandweerd (SWZ) waarbij de restwarmte van de rioolwaterzuivering wordt benut voor het duurzaam verwarmen van bestaande nieuwe woningen. Op basis van het Projectplan SWZ heeft de raad in oktober een investeringsbesluit genomen voor realisatie van Fase 1 van het SWZ. Landelijk wordt gekeken naar het vernieuwende karakter van het SWZ. Dat heeft geresulteerd in een investeringsbijdrage/subsidie van de provincie Overijssel en een proeftuinbijdrage vanuit het Rijk. Hiermee is de basis gelegd om de komende jaren samen onze partners en de bewoners, in een wijkaanpak, stapsgewijs toe te werken naar een aardgasvrij Zandweerd.

Betaalbaarheid voor de bewoners is een belangrijk aspect in de warmtetransitie. Met de proeftuinbijdrage is de betaalbaarheid in Zandweerd voor een groot deel geborgd. Wij gebruiken Zandweerd om ervaring op te doen met het optimaal faciliteren van bewoners (technisch, organisatorisch en financieel) in de warmtetransitie. Deze ervaring wordt benut bij de doorontwikkeling van Transform zodat dit Deventer breed kan worden toegepast. Onder andere in het inmiddels opgestarte WUP Bathmen.

In 2020 is de aangevraagde subsidie Regeling Reductie Energiegebruik (RRE) toegekend (€90 per te bereiken huishouden). Doel van onze aanpak is met de RRE 9000 huishoudens te bereiken en hen te bewegen laagdrempelige energiebesparende maatregelen te nemen. Met de inzet van o.a. collectieve inkoop voor zonnepanelen en isolatie, energiecoaches aan huis en waardebonnen voor de aanschaf van kleine maatregelen liggen we, ondanks Corona, op schema om de 9000 huishoudens te bereiken.

Ook het bedrijfsleven werkt aan de verdere verduurzaming. Met de partners in het Deventer Economisch Perspectief (DEP) wordt de laatste hand gelegd aan het plan Toekomstbestendige Bedrijventerreinen en wordt de basis gelegd om de verduurzaming van bedrijven verder te versnellen. Reductie van het energiegebruik en energieopwekking is integraal onderdeel van dit plan.
Op het A1 bedrijvenpark zien we dat bedrijven die zich daar vestigen volop inzetten op duurzaamheid. Dit resulteert onder andere in grote oppervlakten aan zonnedaken. Met de verplichting in het Bestemmingsplan A1 Bedrijvenpark om zonne-energie toe te passen, is Deventer de eerste gemeente die dat op deze manier stimuleert/afdwingt.   

Voor de zomer is de concept-RES met daarin een concept-bod ingediend. Het Deventer aandeel in het concept-bod bedraagt 212 GWh aan grootschalige opwekking met zon en wind. Op basis van een motie van de raad is in het najaar gestart met een RES-participatietraject met de kernen, het bedrijfsleven en de jongeren.
Ten behoeve van de RES 1.0 is een tevens Windverkenning uitgevoerd naar mogelijke nieuwe locaties voor windmolens in Deventer. Op basis van de Windverkenning heeft het college in december een voorgenomen besluit genomen twee focusgebieden aan te wijzen. De raadpleging onder belanghebbenden is opgestart.